De sector Mobiliteit werkt toe naar een mobiliteitssysteem waarin uiteindelijk alle modaliteiten personenvervoer, goederenvervoer en mobiliteit in de bouw zero-emissie (emissieloos) zijn.
De aanpak richt zich op vervanging van fossiele door duurzame voertuigen, energiedragers en verandering van mobiliteitsgedrag in de diverse doelgroepen van personen- en goederenvervoer. Een emissieloze mobiliteit vraagt daarnaast een dekkende laad- en tankinfrastructuur voor zero emissie energiedragers.
Voor 2030 zijn concrete streefwaarden geformuleerd voor verduurzaming van personenmobiliteit, de overschakeling naar elektrisch vervoer, het gebruik van duurzame energiedragers en de toename van emissievrij vervoer in de logistiek.
Over de sector mobiliteit
De sector Mobiliteit werkt toe naar een mobiliteitssysteem waarin uiteindelijk alle modaliteiten personenvervoer, goederenvervoer en mobiliteit in de bouw zero-emissie (emissieloos) zijn.
De aanpak richt zich op vervanging van fossiele door duurzame voertuigen, energiedragers en verandering van mobiliteitsgedrag in de diverse doelgroepen van personen- en goederenvervoer. Een emissieloze mobiliteit vraagt daarnaast een dekkende laad- en tankinfrastructuur voor zero emissie energiedragers.
Voor 2030 zijn concrete streefwaarden geformuleerd voor verduurzaming van personenmobiliteit, de overschakeling naar elektrisch vervoer, het gebruik van duurzame energiedragers en de toename van emissievrij vervoer in de logistiek.
Personenauto's
De aanpak van de verduurzaming van personenauto's heeft ten doel dat in 2030 100% van de nieuwverkopen emissieloos is. Dit wordt ingevuld met batterij-elektrische (BEV) of waterstof -elektrische (FCEV) auto's. In de tussentijd zal de fossiele vraag zoveel mogelijk worden ingevuld met duurzame energiedragers als bio-ethanol en bio-CNG.
Het percentage emissieloos in de nieuwverkopen neemt exponentieel toe. Het percentage emissieloos in de nieuwverkopen neemt in de jaren 2016 t/m 2020 exponentieel toe. In 2020 ging het om 20,6% van de nieuwverkopen, bijna volledig toe te schrijven aan batterij-elektrische voertuigen. In 2021 is dit percentage licht teruggevallen naar 19,8% emissieloos. Waterstof-voertuigen (Fuel Cell Electric Vehicles - FCEV) zitten met enkele honderden voertuigen nog in een andere marktfase. Gezien de huidige ontwikkelingen lijkt de ambitie: ‘100% nieuwverkopen in 2030’, vertraging op te lopen.
De aanpak van de verduurzaming van personenauto's heeft ten doel dat in 2030 100% van de nieuwverkopen emissieloos is. Dit wordt ingevuld met batterij-elektrische (BEV) of waterstof -elektrische (FCEV) auto's. In de tussentijd zal de fossiele vraag zoveel mogelijk worden ingevuld met duurzame energiedragers als bio-ethanol en bio-CNG.
Het percentage emissieloos in de nieuwverkopen neemt exponentieel toe. Het percentage emissieloos in de nieuwverkopen neemt in de jaren 2016 t/m 2020 exponentieel toe. In 2020 ging het om 20,6% van de nieuwverkopen, bijna volledig toe te schrijven aan batterij-elektrische voertuigen. In 2021 is dit percentage licht teruggevallen naar 19,8% emissieloos. Waterstof-voertuigen (Fuel Cell Electric Vehicles - FCEV) zitten met enkele honderden voertuigen nog in een andere marktfase. Gezien de huidige ontwikkelingen lijkt de ambitie: ‘100% nieuwverkopen in 2030’, vertraging op te lopen.
In april 2016 hebben de OV-autoriteiten en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) het Bestuursakkoord Zero Emissie OV-bussen (BAZEB) gesloten. In het Klimaatakkoord zijn de volgende gezamenlijke ambities uit het BAZEB overgenomen en opnieuw bekrachtigd:
1. Vanaf 2025 zijn alle nieuwe OV-bussen emissieloos (aan de uitlaat). 2. Vanaf 2030 zijn alle OV-bussen emissieloos. 3. Vanaf 2025 rijden nieuwe bussen op regionaal opgewekte duurzame energie.
In het Klimaatakkoord zijn deze afspraken herbevestigd. Per maart 2022 zijn 1.366 van de in totaal 5248 bussen emissieloos, dat is 26%.
Doelgroepenvervoer gaat over het vervoer van mensen die vanwege een beperking niet zelfstandig kunnen reizen. Op 31 mei 2018 is het Bestuursakkoord Zero Emissie (ZE) Doelgroepenvervoer overeengekomen. Binnen het bestuursakkoord is namens 121 gemeenten aangegeven dat ze zich inzetten voor zero emissie doelgroepenvervoer. Daarnaast hebben 18 partijen, variërend van kennisinstellingen tot voertuigbouwers, het convenant ondertekend (peildatum juni 2022). Het doel is in 2025 volledig zero emissie Doelgroepenvervoer. Eind 2021 rijdt 9,3% van de voertuigen met een elektrische aandrijflijn).
In april 2016 hebben de OV-autoriteiten en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) het Bestuursakkoord Zero Emissie OV-bussen (BAZEB) gesloten. In het Klimaatakkoord zijn de volgende gezamenlijke ambities uit het BAZEB overgenomen en opnieuw bekrachtigd:
1. Vanaf 2025 zijn alle nieuwe OV-bussen emissieloos (aan de uitlaat). 2. Vanaf 2030 zijn alle OV-bussen emissieloos. 3. Vanaf 2025 rijden nieuwe bussen op regionaal opgewekte duurzame energie.
In het Klimaatakkoord zijn deze afspraken herbevestigd. Per maart 2022 zijn 1.366 van de in totaal 5248 bussen emissieloos, dat is 26%.
Doelgroepenvervoer gaat over het vervoer van mensen die vanwege een beperking niet zelfstandig kunnen reizen. Op 31 mei 2018 is het Bestuursakkoord Zero Emissie (ZE) Doelgroepenvervoer overeengekomen. Binnen het bestuursakkoord is namens 121 gemeenten aangegeven dat ze zich inzetten voor zero emissie doelgroepenvervoer. Daarnaast hebben 18 partijen, variërend van kennisinstellingen tot voertuigbouwers, het convenant ondertekend (peildatum juni 2022). Het doel is in 2025 volledig zero emissie Doelgroepenvervoer. Eind 2021 rijdt 9,3% van de voertuigen met een elektrische aandrijflijn).
Verduurzaming van de personenmobiliteit is gericht op een overstap naar duurzame alternatieven voor de auto (o.a. OV, fiets, thuiswerken) waardoor de uitstoot van het wegverkeer omlaag gaat. Het doel van het Klimaatakkoord is 8 miljard minder werkgerelateerde (auto)kilometers in 2030.
Om deze doelstelling te bereiken worden twee sporen bewandeld. In de eerste plaats reductie van werkgerelateerde mobiliteit. Daarnaast het versnellen van verduurzaming van personenmobiliteit zoals extra investeringen in fietsenstallingen bij OV-stations.
In 2020 was er sprake van een forse afname van het aantal gereden autokilometers in het werkgerelateerde verkeer (-7,8 miljard) die bijna geheel wordt verklaard door het op grote schaal thuiswerken vanwege de COVID-19 pandemie. In 2021 is de afname van het aantal gereden autokilometers in het werkgerelateerde verkeer 0,4 miljard.
Verduurzaming van de personenmobiliteit is gericht op een overstap naar duurzame alternatieven voor de auto (o.a. OV, fiets, thuiswerken) waardoor de uitstoot van het wegverkeer omlaag gaat. Het doel van het Klimaatakkoord is 8 miljard minder werkgerelateerde (auto)kilometers in 2030.
Om deze doelstelling te bereiken worden twee sporen bewandeld. In de eerste plaats reductie van werkgerelateerde mobiliteit. Daarnaast het versnellen van verduurzaming van personenmobiliteit zoals extra investeringen in fietsenstallingen bij OV-stations.
In 2020 was er sprake van een forse afname van het aantal gereden autokilometers in het werkgerelateerde verkeer (-7,8 miljard) die bijna geheel wordt verklaard door het op grote schaal thuiswerken vanwege de COVID-19 pandemie. In 2021 is de afname van het aantal gereden autokilometers in het werkgerelateerde verkeer 0,4 miljard.
Meer over werkgerelateerde personenmobiliteit
Vermeden aantal autokilometers in werk gerelateerd verkeer
Verduurzaming van het goederenvervoer richt zich op stadslogistiek, achterland en continentaal vervoer.
Het beleidsdoel voor stadslogistiek is om in 30 tot 40 (grotere) gemeenten per 2025 middelgrote ZE-zones voor vracht- en bestelauto's voor logistieke bevoorrading te realiseren. Tot begin juli 2022 hebben 28 gemeenten en schiphol een besluit genomen dat ze vanaf 2025 een zero-emissiezone voor stadslogistiek in willen voeren.
De inzet voor achterland- en continentaal vervoer is om de CO2-uitstoot 2030 met 30% te reduceren. Om dit te bereiken wordt ingezet op: innovatieve logistieke concepten, slim delen van data, samenwerking in logistieke ketens om de beladingsgraad sterk te verbeteren en optimaliseren van het gebruik van de beschikbare capaciteit op weg, spoor en binnenvaart.
Verduurzaming van het goederenvervoer richt zich op stadslogistiek, achterland en continentaal vervoer.
Het beleidsdoel voor stadslogistiek is om in 30 tot 40 (grotere) gemeenten per 2025 middelgrote ZE-zones voor vracht- en bestelauto's voor logistieke bevoorrading te realiseren. Tot begin juli 2022 hebben 28 gemeenten en schiphol een besluit genomen dat ze vanaf 2025 een zero-emissiezone voor stadslogistiek in willen voeren.
De inzet voor achterland- en continentaal vervoer is om de CO2-uitstoot 2030 met 30% te reduceren. Om dit te bereiken wordt ingezet op: innovatieve logistieke concepten, slim delen van data, samenwerking in logistieke ketens om de beladingsgraad sterk te verbeteren en optimaliseren van het gebruik van de beschikbare capaciteit op weg, spoor en binnenvaart.
Meer over goederenvervoer
Voortgang invoering gemeentelijke emissieloze zones (augustus 2022)
De inzet op lage emissie en emissieloos aangedreven mobiele werktuigen in de bouw en grond-, weg- en-waterbouw (GWW) in 2030 komt voort uit de Green Deal Bouwlogistiek, het Klimaatakkoord, de PAS-regeling en het Schone Lucht Akkoord. Op basis van de huidige gegevens is berekend dat de CO2-uitstoot van mobiele werktuigen circa 1,5 Mton in 2021 bedraagt. In het Klimaatakkoord is als doel opgenomen dat er de komende 10 jaar 0,4 Mton (circa 30%) kan worden gereduceerd.
Op dit moment worden er nog slechts enkele zero- en lage emissie mobiele werktuigen ingezet.
De inzet op lage emissie en emissieloos aangedreven mobiele werktuigen in de bouw en grond-, weg- en-waterbouw (GWW) in 2030 komt voort uit de Green Deal Bouwlogistiek, het Klimaatakkoord, de PAS-regeling en het Schone Lucht Akkoord. Op basis van de huidige gegevens is berekend dat de CO2-uitstoot van mobiele werktuigen circa 1,5 Mton in 2021 bedraagt. In het Klimaatakkoord is als doel opgenomen dat er de komende 10 jaar 0,4 Mton (circa 30%) kan worden gereduceerd.
Op dit moment worden er nog slechts enkele zero- en lage emissie mobiele werktuigen ingezet.
Meer over mobiliteit in de bouw
In het Klimaatakkoord is afgesproken om de inzet van duurzame brandstoffen in wegverkeer te vergroten tot een maximum inzet van 27 PJ (bovenop de 33 PJ uit het 2030-scenario in Nationale Energie Verkenning 2017). Dit brengt de totale maximum inzet op 60 PJ. Daarnaast is er de zogenaamde opt-in regeling wat betekent dat ook de geleverde hernieuwbare energiedragers aan binnenvaart en zeevaart mogen worden toegerekend voor het behalen van de jaarverplichting. Wanneer deze opt-in inzet van hernieuwbare energiedragers in de binnenvaart, zeevaart en luchtvaart (7,5 PJ) wordt meegerekend komt de inzet uit op 9,3%. (37,5 PJ van 403 PJ).
De inzet van hernieuwbare energie omvat biobrandstoffen, hernieuwbare elektriciteit en additioneel hernieuwbare waterstof. Het fysieke aandeel van hernieuwbare brandstoffen is tussen 2016 en 2021 sterk toegenomen, van 13 PJ in 2016 naar 26,5 PJ in 2020 en 30,1 PJ in 2021.
In het Klimaatakkoord is afgesproken om de inzet van duurzame brandstoffen in wegverkeer te vergroten tot een maximum inzet van 27 PJ (bovenop de 33 PJ uit het 2030-scenario in Nationale Energie Verkenning 2017). Dit brengt de totale maximum inzet op 60 PJ. Daarnaast is er de zogenaamde opt-in regeling wat betekent dat ook de geleverde hernieuwbare energiedragers aan binnenvaart en zeevaart mogen worden toegerekend voor het behalen van de jaarverplichting. Wanneer deze opt-in inzet van hernieuwbare energiedragers in de binnenvaart, zeevaart en luchtvaart (7,5 PJ) wordt meegerekend komt de inzet uit op 9,3%. (37,5 PJ van 403 PJ).
De inzet van hernieuwbare energie omvat biobrandstoffen, hernieuwbare elektriciteit en additioneel hernieuwbare waterstof. Het fysieke aandeel van hernieuwbare brandstoffen is tussen 2016 en 2021 sterk toegenomen, van 13 PJ in 2016 naar 26,5 PJ in 2020 en 30,1 PJ in 2021.
Meer over duurzame energiedragers in mobiliteit
Innovaties zijn belangrijk om de doelen uit het Klimaatakkoord te kunnen halen. De kennisvragen en innovatieopgaven daarvoor zijn gebundeld in de Integrale Kennis- en Innovatieagenda (IKIA) Energie en Klimaat. Deze agenda maakt onderdeel uit van het Klimaatakkoord en beschrijft de opgave in dertien meerjarige missie-gedreven innovatieprogramma's (MMIP's).
IenW heeft de scope van het MMIP Duurzaam en Toekomstbestendig Mobiliteitssysteem verbreed met de maatschappelijke thema's veiligheid, luchtkwaliteit, gezondheid en bereikbaarheid. Om deze reden wordt de missie D+ genoemd. Missie D+ kijkt naast wegvervoer ook naar zee- en luchtvaart als belangrijke sectoren waar - in aanvulling op de afspraken uit het Klimaatakkoord - CO2-reductie kan worden gerealiseerd.
Innovaties zijn belangrijk om de doelen uit het Klimaatakkoord te kunnen halen. De kennisvragen en innovatieopgaven daarvoor zijn gebundeld in de Integrale Kennis- en Innovatieagenda (IKIA) Energie en Klimaat. Deze agenda maakt onderdeel uit van het Klimaatakkoord en beschrijft de opgave in dertien meerjarige missie-gedreven innovatieprogramma's (MMIP's).
IenW heeft de scope van het MMIP Duurzaam en Toekomstbestendig Mobiliteitssysteem verbreed met de maatschappelijke thema's veiligheid, luchtkwaliteit, gezondheid en bereikbaarheid. Om deze reden wordt de missie D+ genoemd. Missie D+ kijkt naast wegvervoer ook naar zee- en luchtvaart als belangrijke sectoren waar - in aanvulling op de afspraken uit het Klimaatakkoord - CO2-reductie kan worden gerealiseerd.
Meer over innovatie in mobiliteit
