Indicatoren
Het dashboard bevat voor gebouw - utiliteit nu de volgende indicatoren.
Beleid en afspraken
In de uitvoering wordt gewerkt aan de volgende beleidsonderwerpen en (clusters van) afspraken. Lees de beschrijving en status door te klikken op het 'plusje'.
Afspraak
Status
Impactanalyse streefdoel 2030
Afspraak Impactanalyse streefdoel 2030Omschrijving van de afspraak Om de CO2-doelstelling voor 2030 te halen, is een additionele reductieopgave van 1 Mton CO2 nodig in de bestaande utiliteitsbouw. Deze reductieopgave wordt voor 1 juli 2019 vertaald in een concreet streefdoel voor bestaande utiliteitsbouw (commercieel en maatschappelijk vastgoed), inclusief evaluatiemethodiek om te bepalen of dit doel tijdig wordt behaald. De indicator voor dit streefdoel (bijvoorbeeld kWh/m2/jaar, minimum isolatiewaarden voor de gebouwschil, maatregelenpakket, of een combinatie daarvan) en de mate van differentiatie naar verschillende gebouwcategorieën moeten nog worden bepaald. Het streefdoel richt zich op maatregelen waarmee 1 Mton CO2-reductie in de gebouwde omgeving wordt gerealiseerd. Door relatief goedkope maatregelen zoals het inregelen van installaties, warmteterugwinning etc. zoveel mogelijk te benutten en op natuurlijke momenten te investeren in de gebouwschil, kan de CO2-reductieopgave van 1 Mton in 2030 op een kosteneffectieve manier worden ingevuld. Om dit te onderbouwen zal in 2019 een impactanalyse uitgevoerd worden naar de integrale kosten en opbrengsten van deze CO2-reductie opgave. Trekker(s) RijksoverheidBeoogd resultaat Concreet streefdoel bestaande utiliteitsbouw
Afgerond
Verbeteren van regelgeving ten aanzien van de energieprestatie van technische bouwsystemen
Afspraak Verbeteren van regelgeving ten aanzien van de energieprestatie van technische bouwsystemenOmschrijving van de afspraak Met de implementatie van de herziene richtlijn Energy Performance of Buildings Directive wordt door de Rijksoverheid tevens de regelgeving ten aanzien van de energieprestatie van technische bouwsystemen en de energiezuinige afstelling van installaties verbeterd, zodat kosteneffectieve maatregelen op dit gebied zoveel mogelijk worden benut. De beoogde invoeringsdatum is 10 maart 2020. Trekker(s) RijksoverheidBeoogd resultaat Verbeterde regelgeving
Afgerond
Invoering van wettelijke eindnorm voor de energieprestatie van bestaande utiliteitsgebouwen
Afspraak Invoering van wettelijke eindnorm voor de energieprestatie van bestaande utiliteitsgebouwenOmschrijving van de afspraak Daarnaast komt er een wettelijke eindnorm voor de energieprestatie van gebouwen in 2050, gebaseerd op de nieuwe bepalingsmethode energieprestatie van gebouwen (NTA8800) en uitgedrukt in kWh/m2/jaar, die leidt tot CO2-arme utiliteitsbouw in 2050. Deze eindnorm wordt ingevoerd op 1 januari 2021, wordt gedifferentieerd naar diverse gebouwcategorieën en betreft de gehele utiliteitsbouw (commercieel en maatschappelijk vastgoed). Onderzocht wordt wat een realistische eindnorm is voor monumenten, en welke uitzonderingen zullen gelden (bijvoorbeeld gebouwen < 100 m2, gebouwen zonder ruimteverwarming of -koeling, grote industrie). De verplichting berust op de gebouweigenaar, en het toezicht op de naleving ervan ligt bij lokale overheden. Op natuurlijke (onderhouds- en investerings-)momenten wordt zoveel als mogelijk verduurzaamd richting deze eindnorm. De Rijkoverheid zal in overleg met partijen zorgdragen voor voorlichting en communicatie bij de invoering van de wettelijke eindnorm. Verschillende partijen zullen hierbij een rol spelen, zoals het Kennis- en innovatieplatform verduurzaming maatschappelijk vastgoed, het Platform Duurzame Huisvesting en Rijksdienst voor ondernemend Nederland (RVO). Trekker(s) Rijksoverheid in overleg met partijenBeoogd resultaat Wettelijke eindnorm energieprestatie gebouwen
Enige vertraging
Het streefdoel en de eindnorm worden bepaald door het Rijk in overleg met de koepels en BG's
Afspraak Het streefdoel en de eindnorm worden bepaald door de Rijksoverheid in overleg met de sectorale koepels en bevoegde gezagenOmschrijving van de afspraak Voor het bepalen van het streefdoel voor 2030 en de eindnorm voor 2050 zijn het werkelijke energieverbruik van verschillende gebouw- en gebruiksfuncties, de haalbaarheid en kosteneffectiviteit van maatregelen, vergaande energiebesparing en aansluiting bij de wijkgerichte aanpak belangrijke uitgangspunten, evenals de mate waarin maatregelen no-regret zijn. Het streefdoel en de eindnorm worden bepaald door de Rijksoverheid in overleg met de sectorale koepels en bevoegde gezagen. Trekker(s) Rijksoverheid; Sectorale koepels; Bevoegde gezagenBeoogd resultaat Breed gedragen streefdoel en eindnorm
Enige vertraging
Integrale evaluatie voortgang bestaande utiliteitsbouw
Afspraak Integrale evaluatie voortgang bestaande utiliteitsbouwOmschrijving van de afspraak De Rijksoverheid monitort en evalueert de voortgang richting het streefdoel voor 2030 en de eindnorm voor 2050 elke vier jaar. De eerste integrale evaluatie vindt plaats in 2025. Behalve de geboekte resultaten worden hierin ook eventueel resterende knelpunten en belemmeringen geadresseerd. Als uit deze evaluatie blijkt dat de resultaten voor bestaande utiliteitsbouw achterblijven, wordt in dialoog met de sectoren, waaronder Midden- en Klein Bedrijf, een passend pakket aan haalbare en kosteneffectieve maatregelen opgenomen in wetgeving, waarmee de reductieopgave van 1 Mton in 2030 in de bestaande utiliteitsbouw alsnog wordt gerealiseerd, inclusief een bijbehorende ondersteunings- en handhavingsstrategie. Trekker(s) RijksoverheidBeoogd resultaat Monitoring en evaluatie van streefdoel en eindnorm
Nog niet gestart
Grote gebouweigenaren brengen stellen vierjaarlijks routekaarten op portefeuilleniveau op
Afspraak Grote gebouweigenaren brengen stellen vierjaarlijks routekaarten op portefeuilleniveau opOmschrijving van de afspraak Grote gebouweigenaren brengen via vierjaarlijkse routekaarten op portefeuilleniveau, duurzame meerjaren onderhoudsplanningen en/of meerjarige vastgoed verduurzamingsplannen in beeld welke maatregelen zij al hebben getroffen en hoe zij toewerken naar het streefdoel voor 2030 en een CO2-arme vastgoedportefeuille in 2050. De wijze van rapporteren wordt voor 1 juni 2020 gestandaardiseerd door de Rijksoverheid in samenwerking met de sectorale koepels en bevoegde gezagen. Aandachtspunt bij de verdere uitwerking van de vierjaarlijkse rapportages is de rol van duurzame opwek (zowel op individueel gebouw- als op gebiedsniveau) en de relatie met de wijkgerichte aanpak. Vereniging van Institutionele Beleggers in Vastgoed Nederland (IVBN) en Vastgoed Belang moedigen hun leden aan om vóór 2021 routekaarten op portefeuilleniveau of meerjarige vastgoed verduurzamingsplannen voor hun vastgoed op te stellen. Ook andere grote gebouweigenaren worden - al dan niet via hun koepels - uitgenodigd om dit voorbeeld te volgen. Voor grote ondernemingen is een vierjaarlijkse rapportage verplicht in de vorm van een energie-audit (EED). Voor individuele MKB-ers en eigenaren van utiliteitsgebouwen die geen routekaarten op portefeuilleniveau ontwikkelen biedt de wijkgerichte aanpak een concreet handelingsperspectief, met aandacht voor hun specifieke financieringsvraagstukken. Trekker(s) Grote gebouweigenaren; Rijksoverheid; IVBN; Vastgoed BelangBeoogd resultaat Routekaarten op portefeuilleniveau
Op schema
Harmonisatie van bestaande wettelijke verplichtingen voor utiliteitsbouw
Afspraak Harmonisatie van bestaande wettelijke verplichtingen voor utiliteitsbouwOmschrijving van de afspraak Bestaande wettelijke verplichtingen voor utiliteitsbouw (Wet Milieubeheer incl. bijbehorende informatieplicht, energie-audit (EED), eisen t.a.v. nieuwbouw, vangneteisen bij ingrijpende renovatie, labelverplichting, etc.) worden voor 1 januari 2021 geharmoniseerd en voorzien van een integrale en tevens intensievere handhavingsstrategie, met als doel maximale effectiviteit tegen minimale administratieve lasten voor zowel bedrijven en instellingen als bevoegd gezag. Kosteneffectiviteit en haalbaarheid van maatregelen zijn hierbij een belangrijk uitgangspunt, evenals een goede aansluiting van wet- en regelgeving voor utiliteitsbouw bij de wetgevingsagenda voor de wijkgerichte aanpak, goede afstemming tussen de verschillende eisen binnen de Omgevingswet en een duidelijke afbakening tussen (grote) industrie en overige utiliteitsbouw, zodat voor alle bedrijven en instellingen duidelijk is onder welk regime zij vallen en aan welke wettelijke verplichtingen zij moeten voldoen. In de regelgeving zal tevens aandacht zijn voor verhuursituaties, waarbij gebouweigenaar en gebruiker gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor het voldoen aan de wettelijke verplichtingen. Trekker(s) RijksoverheidBeoogd resultaat Geharmoniseerde wettelijke verplichtingen voor utiliteitsbouw.
Op schema
Actualisatie en revisie van de erkende maatregelenlijsten en terugverdientijdmethodiek
Afspraak Actualisatie en revisie van de erkende maatregelenlijsten en terugverdientijdmethodiekOmschrijving van de afspraak De verplichting om maatregelen met een terugverdientijd van 5 jaar of minder te treffen, blijft bestaan, inclusief een vierjaarlijkse informatieplicht per 1 juli 2019. De Rijksoverheid maakt in de bijbehorende erkende maatregelenlijsten echter een duidelijker onderscheid tussen gebouwgebonden maatregelen en niet-gebouwgebonden maatregelen, zodat helder is wie waarvoor verantwoordelijk is. De terugverdientijdmethodiek wordt door de Rijksoverheid mogelijk aangepast om beter aan te sluiten bij het CO2-reductiedoel. Hiervoor wordt aangesloten bij de uitkomsten van de Industrietafel. Trekker(s) RijksoverheidBeoogd resultaat Actuele erkende maatregelenlijsten en terugverdientijdmethodiek.
Op schema
Verbeteren en stroomlijnen van bestaande wetgeving ten aanzien van energiebesparing
Afspraak Verbeteren en stroomlijnen van bestaande wetgeving ten aanzien van energiebesparingOmschrijving van de afspraak Bovenstaande wetgeving dient ruimte te bieden voor individuele maatwerkafspraken waarbij bevoegd gezag rekening kan houden met bedrijfsspecifieke omstandigheden (o.a. kredietwaardigheid) en met de planning en uitvoering van de wijkgerichte aanpak. Daarnaast dient de wetgeving mogelijkheden te bieden voor verantwoording door gebouweigenaren en huurders aan bevoegd gezag op basis van behaalde CO2-reductie en/of werkelijk energieverbruik, en voor verantwoording op portefeuille- of concernniveau middels bovengenoemde vierjaarlijkse rapportages. De randvoorwaarden voor verantwoording op basis van werkelijk energieverbruik zullen bij invoering van de eindnorm op 1 januari 2021 bekend zijn, waarbij gebruik wordt gemaakt van de eerder vermelde benchmarks van diverse gebouwcategorieën en gebruiksprofielen. Als uit de praktijk blijkt dat beoordeling op basis van werkelijk energieverbruik beter uitvoerbaar en handhaafbaar is dan beoordeling op energieprestatie van gebouwen en erkende maatregelen en tevens bijdraagt aan vereenvoudiging van wet- en regelgeving, dan zal dit een plek krijgen in de normering voor bestaande utiliteitsbouw. Trekker(s) RijksoverheidBeoogd resultaat Verbeterde wetgeving t.a.v energiebesparing
Enige vertraging
Bijsturing van instrumentarium door vierjaarlijkse evaluatie
Afspraak Bijsturing van instrumentarium door vierjaarlijkse evaluatieOmschrijving van de afspraak De combinatie van vierjaarlijkse rapportages op concern- of portefeuilleniveau, de transitievisies warmte van gemeenten en de informatieplicht i.h.k.v. de Wet milieubeheer levert een relatief compleet beeld op van de voortgang van de verduurzaming van de utiliteitsbouw, en dus ook of de utiliteitsbouw op koers ligt voor de doelstellingen van 2030 en 2050. Bij de vierjaarlijkse integrale evaluaties, waarbij gestreefd wordt naar zo weinig mogelijk regeldruk, kan zo nodig worden bijgestuurd.Trekker(s) RijksoverheidBeoogd resultaat Evaluatie van instrumentarium
Nog niet gestart
Afspraak
Status
Ontwikkelen sectorale routekaarten maatschappelijk vastgoed
Afspraak Ontwikkelen sectorale routekaarten maatschappelijk vastgoedOmschrijving van de afspraak In deze routekaarten wordt beschreven wat het vertrekpunt van de betreffende sector is en volgens welke planning de sector op een kosteneffectieve manier toewerkt naar het streefdoel voor 2030 en een CO2-arme vastgoedportefeuille in 2050. Daarnaast inventariseert de routekaart de benodigde randvoorwaarden en veelvoorkomende sectorale knelpunten met betrekking tot financiering, wetgeving, organisatie etc., en biedt daarvoor waar mogelijk praktische oplossingen, in samenwerking met ketenpartners zoals de Nederlandse Vereniging van Banken, Techniek Nederland en Bouwend Nederland. Trekker(s) Sectoren; NVG; TechniekNL; BouwendNLBeoogd resultaat Routekaarten CO2-arme vastgoedportefoeuille
Afgerond
Rapportage van voortgang routekaarten aan sectorale Borgingsoverleg
Afspraak Rapportage van voortgang routekaarten aan sectorale BorgingsoverlegOmschrijving van de afspraak De sectoren rapporteren vervolgens elke 2 jaar over de voortgang aan het sectorale Borgingsoverleg. Dit is tevens het moment waarop de routekaarten worden herijkt, bijvoorbeeld om een koppeling te kunnen leggen met de wijkgerichte aanpak of om de nieuwste ontwikkelingen in de sector te kunnen integreren. Ook de inventarisatie van randvoorwaarden wordt daarbij geactualiseerd, zodat eventuele knelpunten in de uitvoering kunnen worden geadresseerd. De eerste voortgangsrapportage vindt plaats in 2022. Het initiatief voor de voortgangsrapportages ligt bij de sectorale koepels. De administratieve lasten voor individuele instellingen blijven daardoor tot een minimum beperkt. Trekker(s) Sectoren; UitvoeringsoverlegBeoogd resultaat Rapportage voortgang routekaarten
Op schema
Integrale evaluatie van routekaarten in 2025
Afspraak Integrale evaluatie van routekaarten in 2025Omschrijving van de afspraak Bij de integrale evaluatie in 2025 wordt op basis van de voortgangsrapportages van 2024 getoetst of de vastgestelde routekaarten voor ten minste 90% zijn uitgevoerd conform planning. Indien dit niet het geval is, wordt zo nodig een pakket van haalbare en kosteneffectieve maatregelen verplicht gesteld om het streefdoel voor 2030 alsnog binnen bereik te brengen. Trekker(s) Sectoren; UitvoeringsoverlegBeoogd resultaat Evaluatie routekaarten
Nog niet gestart
Aanjagen van duurzame gebiedsontwikkeling door maatschappelijk vastgoed
Afspraak Aanjagen van duurzame gebiedsontwikkeling door maatschappelijk vastgoedOmschrijving van de afspraak Het maatschappelijk vastgoed vult haar voorbeeldrol onder andere in door duurzame gebiedsontwikkeling aan te jagen. Trekker(s) Maatschappelijk vastgoedBeoogd resultaat Duurzame gebiedsontwikkeling
Nog niet gestart
Stimulering van kennisuitwisseling en aanpassing van financieringssystematiek t.b.v. de routekaarten
Afspraak Stimulering van kennisuitwisseling en aanpassing van financieringssystematiek ten behoeve van de routekaartenOmschrijving van de afspraak In de sectorale routekaarten wordt aangegeven of de specifieke bekostigings- en (structurele) financieringssystematiek van de verschillende sectoren aanpassing behoeft om de routekaarten te kunnen uitvoeren. De Rijksoverheid stimuleert dat sectoren kennis uitwisselen en van elkaar leren. Onder andere wordt bezien of de bekostigingssystematiek van het rijkskantorenstelsel (RVB) breder kan worden toegepast (binnen de Rijksoverheid, en waar relevant ook bij andere sectoren binnen het maatschappelijk vastgoed). Trekker(s) Sectoren; Rijksoverheid; RVBBeoogd resultaat Kennisuitwisseling en aanpassing financieringssystematiek
Enige vertraging
Opstellen van Integraal Huisvestingsplan door primair en voortgezet onderwijs
Afspraak Opstellen van Integraal Huisvestingsplan (IHP) door primair en voortgezet onderwijs met concrete doorkijk naar 2030 en globale doorkijk naar 2050Omschrijving van de afspraak Specifiek het primair en voortgezet voor onderwijs geldt dat gemeenten en schoolbesturen gezamenlijk een meerjarig Integraal Huisvestingsplan (IHP) opstellen met een concrete doorkijk voor de komende 16 jaar en waar mogelijk een globale doorkijk naar 2050. Daarnaast stellen schoolbesturen een meerjarenonderhoudsplan (MJOP) op, dat als input dient bij de concretisering van de IHP’s. In de MJOP worden geplande onderhoudswerkzaamheden en te besteden middelen aangegeven. Het IHP en het MJOP voor het funderend onderwijs worden verankerd in relevante wetgeving (de Wet op het Primair Onderwijs, de Wet op het Voortgezet Onderwijs en de Wet op de Expertise Centra, voor speciaal onderwijs). Daarnaast wordt renovatie als voorziening in de wet opgenomen en wordt het investeringsverbod als beschreven in de Wet op het Primair Onderwijs aangepast en versoepeld. Trekker(s) Primair Onderwijs; Voortgezet OnderwijsBeoogd resultaat Integraal Huisvestingsplan onderwijs
Op schema
Ondersteuning van sectorale routekaarten door het Kennis- en Innovatieplatform VMV
Afspraak Ondersteuning van sectorale routekaarten door het Kennis- en Innovatieplatform Verduurzaming Maatschappelijk VastgoedOmschrijving van de afspraak Het Kennis- en innovatieplatform verduurzaming maatschappelijk vastgoed in oprichting kan de maatschappelijke sectoren ondersteunen bij de uitvoering van de sectorale routekaarten. Trekker(s) RijksoverheidBeoogd resultaat Ondersteuning bij uitvoering
Afgerond
Afspraak
Status
Ontwikkelen van benchmarks op basis van het werkelijke energieverbruik
Afspraak Ontwikkelen van benchmarks op basis van het werkelijke energieverbruikOmschrijving van de afspraak Om aan individuele gebouweigenaren en huurders inzicht te bieden in hun werkelijke energieverbruik en hun individuele reductiepad naar een CO2-arme vastgoedportefeuille in 2050, starten de Rijksoverheid, Voortgezet Onderwijs raad, Primair Onderwijs raad, Vereniging van Universiteiten, zorg- en sportkoepels, Vereniging van Institutionele Beleggers in Vastgoed Nederland, Dutch Green Building Council, Techniek Nederland en Vereniging Nederlandse Gemeenten in januari 2019 via het reeds bestaande samenwerkingsverband Platform Duurzame Huisvesting met het ontwikkelen van onderling vergelijkbare benchmarks op basis van het werkelijke energieverbruik van diverse gebouwcategorieën en gebruiksprofielen. Daarbij worden andere relevante koepelorganisaties voor commercieel en maatschappelijk vastgoed, kennispartners en marktpartijen nadrukkelijk uitgenodigd om ook deel te nemen. Trekker(s) Rijksoverheid; VO raad; PO raad; VSNU; zorg- en sportkoepels; IVBN; DGBC; Techniek Nederland en VNGBeoogd resultaat Benchmarks voor werkelijk energieverbruik
Afgerond
Ontwikkeling van een datastelsel t.b.v. gedocumenteeerde uitvraag verduurzaming door gebouweigenaren
Afspraak Ontwikkeling van een datastelsel zodat gebouweigenaren een goed gedocumenteerde uitvraag voor verduurzaming richting aanbieders kunnen doenOmschrijving van de afspraak Alle partijen – opdrachtgevers, aanbieders en overheid – zijn gebaat bij bundeling van nu nog versplinterd beschikbare energieverbruiksgegevens, bouwtechnische gegevens en gebouwgebruik-gegevens in een datastelsel. Vanuit deze gedeelde behoefte start het Platform Duurzame Huisvesting in 2019 de agile ontwikkeling van een datastelsel. Met behulp van het datastelsel kunnen gebouweigenaren een goed gedocumenteerde uitvraag voor verduurzaming richting aanbieders doen. Bovendien kan het datastelsel slimmere en kostenefficiëntere handhaving voor omgevingsdiensten faciliteren, met minder regeldruk voor de ondernemer. Trekker(s) Platform Duurzame HuisvestingBeoogd resultaat Datastelsel voor gebouweigenaren
Enige vertraging
Afspraak
Status
Ontwikkelen sectorale routekaarten commercieel vastgoed
Afspraak Ontwikkelen sectorale routekaarten commercieel vastgoedOmschrijving van de afspraak Commerciële sectoren, waaronder Midden- en Klein Bedrijf-sectoren, worden uitgenodigd om zich bij deze aanpak van sectorale routekaarten aan te sluiten als hun koepelorganisaties dat wenselijk achten.Trekker(s) UitvoeringspartijenBeoogd resultaat Ondersteuning bij uitvoering
Afgerond
Verdere ontwikkeling van bestaande tools met betrekking tot shared incentive
Afspraak Verdere ontwikkeling van bestaande tools met betrekking tot shared incentiveOmschrijving van de afspraak Partijen die samenwerken via het Platform Duurzame Huisvesting spreken af dat reeds bestaande tools m.b.t. shared incentive bij verduurzaming van huurobjecten naar behoefte verder ontwikkeld kunnen worden en/of toegespitst op specifieke doelgroepen. Trekker(s) Partijen die samenwerken via het Platform Duurzame HuisvestingBeoogd resultaat Tools die aansluiten bij wensen doelgroep
Afgerond
Ontwikkelen van format voor duurzaamheidsparagraaf taxatierapporten
Afspraak Ontwikkelen van format voor duurzaamheidsparagraaf taxatierapportenOmschrijving van de afspraak Het Nederlands Register Vastgoed Taxateurs en Nederlandse Vereniging van Banken zullen samen een format ontwikkelen voor de duurzaamheidsparagraaf in taxatierapporten.Trekker(s) Nederlands Register Vastgoed Taxateurs; Nederlandse Vereniging van BankenBeoogd resultaat Format duurzaamheidsparagraaf taxatierapporten
Afgerond
Randvoorwaarden
Om de transitie mogelijk te maken moeten randvoorwaarden veranderen. Het beleid en de afspraken dragen hieraan bij. De volgende indicatoren hebben betrekking op randvoorwaarden voor de transitie in de subsector gebouw - utiliteit.
Veranderingen
Als de randvoorwaarden wijzigen, worden veranderingen in de samenleving mogelijk. De volgende indicatoren hebben betrekking op veranderingen die al zichtbaar en meetbaar zijn.
Resultaten
De volgende indicatoren hebben betrekking op meetbare resultaten in de subsector gebouw - utiliteit.